لولهکشی ساختمان بخشی از تاسیسات ساختمان و یکی از مهمترین بخش ها در ساختار هر ساختمانی است. به عنوان مثال لولهکشی آب ساختمان به شیوه مهندسی علاوه بر افزایش راندمان فشار آب باعث مصرف بهینه آب میگردد. لوله کشی ساختمان به طور کلی شامل نصب و یا بازسازی لوله های قدیمی ، نصب پکیج و لوله کشی پکیج ، نصب پمپ فشار آب یا پمپ سیرکولار آب گرم ، نشت یابی لوله ، رفع نم و نصب روشویی و نصب کاسه توالت ایرانی یا فرنگی میباشد.
لوله کشی آب و فاضلاب تقریبا در یک درجه از اهمیت قرار دارد و تنها تفاوت آنها در این است که آب به علت فشار شبکه آب رسانی در لوله ها حرکت می کند،در صورتی که فاضلاب به علت جاذبه و نیروی ثقل جریان می یابد و نیز در لوله های فاضلاب، سیفون و لوله های تهویه جهت جلوگیری از ورود گازهای بدبو و خطرناک حاصل از تخمین مواد موجود در فاضلاب توسط باکتری های مختلف به داخل ساختمان تعبیه گردیده است. لوله آب و فاضلاب به لوازم بهداشتی ساختمان مربوط می شوند. انتخاب صحیح این لوازم در نمای داخلی ساختمان و ارزش اقتصادی آن تاثیر فراوان دارد.
اصولی که در لوله کشی استاندارد باید رعایت کرد:
- برای ساختمان های مسکونی و اداری باید آب خاص، سالم و گوارا با اتصالاتی عاری از خطر جریان معکوس یا پس مکش تامین کرد.
- در ساختمان هایی که سرویس ها و لوازم بهداشتی دارند، آب باید به میزان و با فشار کافی تامین شود تا این لوازم همواره به نحو مطلوب کار نماید.
- آبگرمکن ها و دیگر دستگاه های گرمایشی و ذخیره سازی اب باید طوری طراحی و نصب شوند که از هر گونه انفجار ناشی از افزایش بیش از حد دمای آب در امان باشند.
- در جایی که امکان دسترسی به شبکه فاضلاب بهداشتی شهری فراهم باشد، فاضلاب ساختمان های مسکونی را باید به آن متصل کرد.
- وسایل بهداشتی لوله کشی باید از موادی ساخته شوند که پایدار و مقاوم در برابر خوردگی و با سطوح غیر جاذب و عاری از جرم گرفتگی پنهان باشند.
- فضاهایی که در آن سرویس بهداشتی قرار دارد باید دارای تهویه و روشنایی کافی باشند. توصیه می شود واحدهای مسکونی که در نزدیکی خطوط فاضلاب بهداشتی قرار دارند و یا خود دارای شبکه فاضلاب خصوصی هستند، برای رعایت بهداشت عمومی و فردی حداقل دارای یک دستشویی، یک حمام با وان یا دوش آب و یک سینک ظرفشویی آشپزخانه باشند.
- دیگر ساختمان های مسکونی نیز اعم از اینکه به شبکه فاضلاب عمومی و یا خصوصی متصل شوند باید حداقل یک توالت و یک دستشویی داشته باشند.
- شرایط طراحی و نصب سیستم های فاضلاب بهداشتی باید طوری باشد که بتوانند هرز آب و فاضلاب مربوطه را از هر یک از این وسایل بهداشتی بدون ایجاد هر گونه آلودگی گرفتگی مسیر و باقی گذاردن پسماند های جامد در داخل لوله فاضلاب به محل های تعیین شده انتقال دهند.دریچه های بازدید باید به تعداد کافی در سیستم لوله کشی پیش بینی شوند تا امکان تمیز کردن لوله ها به هنگام گرفتگی فراهم شود.
- سیستم های لوله کشی باید در شرایط بهداشتی نگهداری شوند و در مسیر انشعاب های مستقیم و غیر مستقیم به شبکه فاضلاب از سیفون با آب بند مناسب استفاده شود.با انتخاب فاصله کافی بین وسایل برای تمیز کاری باید به طور معقولی در دسترس باشند.
- ساخت و نصب لوله های فاضلاب باید با استفاده از مواد مقاوم و نشست ناپذیر در برابر آب و بخارات مضر حاصل از هوای فاضلاب باشند، نصب باید با مهارت و اجرایی مناسب و استفاده از مصالح مرغوب انجام شود.
- سیستم های لوله کشی باید طوری طراحی ، اجرا و تنظیم شوند که بتوانند آب را به مقدار کافی تامین کنند. همچنین به هنگام استفاده عادی از سیستم های جدید و با سیستم های بازسازی شده باید از نظر نشت و مشخص شدن هر گونه عیب و نقص آزمایش شوند.
- در طراحی باید همه گونه ملاحضات از لحاظ حفظ مقاومت عناصر ساختمانی رعایت شود. انتهای لوله و نت که روی بام ادامه می یابد، باید طوری طراحی شود که از برگشت هوای آلوده به ساختمان و عدم انتقال هوا از لوله به خارج جلوگیری کند.
- ملاحظات لازم برای حفاظت در مقابل آلودگی های ناشی از جریان معکوس فاضلاب مواد غذایی، پسماندهای مواد گندزدا و دیگر مواد مشابه منظور شوند: موادی که سبب گرفتگی لوله ها و اتصالات می شوند و یا در ترکیب با مواد فاضلابی گازهای قابل اشتعالی تولید می کنند، مجاز نیستند به شبکه فاضلاب ساختمان راه پیدا کنند.
- فاضلاب ها یا هرز آب های دیگر سیستم و لوله کشی نباید در لایه های سطحی خاک ویا آب سطحی تخلیه شوند، مگر اینکه قبلا با روش مناسبی تصفیه شده باشند.
لوله ها از نظر مواد سازنده ۷ دسته هستند:
- لوله شبکه آبرسانیاین لوله ها می توانند از جنس آزبست، چدن، مس، پلاستیک، آهن گالوانیزه و یا فولاد باشند.
- لوله های شبکه توزیع آباین لوله ها از جنس مس، پلاستیک ویا فولاد گالوانیزه هستند.
- لوله فاضلاب وونت بالای زمیناین لوله ها می توانند از جنس چدن، مس سخت یا نرم، فولاد گالوانیزه، یا پلاستیک باشند.
- لوله ها و فاضلاب وونت مدفوع در زمیناین نوع لوله نیز می تواند از جنس چدن، لوله های مسی سخت و نرم، فولاد گالوانیزه و یا پلاستیک باشند.
- لوله فاضلاب ساختماناین لوله ها می توانند از جنس آزبست، چدن، مس سخت یا نرم، بتن پلاستیک و یا سفال لعابدار باشند.
- لوله باران ساختماناین لوله می تواند از جنس آزبست چدن، مس سخت یا نرم، بتن و یا سفال آبدار باشند.
- لوله تخلیه مدفوعاین لوله می تواند از جنس آزبست، لاستیک استایرن و یا سفال لعابدار باشد.